MEMORIA DEL PALADAR

Ramón Arangüena & Menestra palentina

Texto: Miguel Ángel Almodóvar
Fotos: Félix Soriano

Periodista, cómico, escritor, culto, ávido de conocimientos variopintos, y gente buena en el buen sentido machadiano de la palabra buena, Ramón Arangüena es un todo terreno de la comunicación que, tras un periodo de intensa formación en el semanario de sucesos El Caso, y las revistas Panorama e Interviú, debutó en la cadena televisiva Antena 3 con un programa delirante, Osados, donde entrevistaba a famosos sobre una desternillante batería de datos falsos y notas sin pies ni cabeza, que solía terminar con la paciencia del entrevistado, al que remataba preguntándole sobre una supuestamente agria polémica con Iñaki Gabilondo, con quien, por cierto, el propio Arangüena colaboró durante un tiempo en el programa Hoy por Hoy, de la cadena SER.

Después, se incorporó al magazine de Lo + Plus, y luego pasó por el programa El burladero de TVE, donde compartió elenco bufo con Josema Yuste, Paz Padilla, Chiquito de la Calzada o Los Morancos.

Actualmente, colabora en distintos espacios de RNE y TVE, practicando un trabajo reporteril al estilo slow slapstick cañí, con reminiscencias de Buster Keaton, Jacques Tati, Alberto Sordi y Totò, casi siempre abundando en la preocupación por el grado de flotabilidad del pimiento morrón. De todo ello tuvo venturosa constancia quien esto escribe a lo largo de cerca de medio centenar de epopéyicos rodajes para el programa El rey del pincho, que durante algunas temporadas emitió Canal Cocina.

Otrosí, Ramón es autor de cuatro libros, más que recomendables, imprescindibles y desternillantes: Typical Spanish : los anuncios más disparatados, las esquelas más divertidas, los contactos menos frecuentes; Un yanqui de chiste: aventuras y desventuras de un guiri en España; Señor, no te preguntamos por qué te la has llevado, te damos las gracias: esquelas, anuncios, noticias y cartas para morirse de risa; y Un oso de peluche mata a 2500 truchas.

La receta de la Menestra palentina, que le ha recreado a su manera Esteban Mangudo, chef de La Fonda de la Confianza y le ha puesto sobre la mesa Paco Patón, el pimpante gerente del local, resulta ser un clásico de la ciudad que se alza sobre el Carrión, un río que, al decir del poeta Marcelino García Velasco, es: “… tan poco aventurero y tan pegado a la tierra, tan infantil y dócil, que muere sin haber salido de sus lindes provinciales”. Según el Ingeniero Agrónomo y Académico gastronómico Fernando Franco Jubete (hermano de otro ilustrísimo y sabio coquinario,  Alfredo Franco Jubete, creador y animador de la mejor guía de restaurantes de Madrid, Los 5 mejores.com), la mítica receta la creó la cocinera Josefina de Alba Romero en Casa Damián, casa de comidas sita, desde 1911, en el Paseo del Otero, frente a la estación del ferrocarril. De tal deja constancia en su libro Gastronomía de Palencia. Historia, hitos y recetario, donde además aclara que Josefina fue discípula aventajada de su suegra, Asteria Alonso, otra legendaria guisandera palentina.

Menestra palentina

(Receta para 4 personas)

En este caso y excepcionalmente, dado el conocimiento y buen hacer culinario del protagonista, reproducimos la receta que el propio Ramón Arangüena proporcionó en su día a la web de Canal Cocina.

Ingredientes

250 g. de judías verdes

250 g. de alcachofas

250 g. de coliflor

250 g. de lechuga

250 g. de guisantes en conserva

250 g. de espárragos blancos en conserva

1 cebolla pequeña

1 diente de ajo

1 zanahoria

2 huevos

1 huevo cocido

Harina

200 g. de jamón serrano en lonchas

Perejil

Sal

Aceite de oliva

Tiras de pimiento rojo asado para decorar

Menestra palentina
Menstra palentina

Elaboración

Lo primero que hacemos es poner en una cazuela agua y un poco de sal. Llevamos a ebullición para ir cociendo las verduras una a una,  retirando cada una de ellas antes de añadir otra. Primero las alcachofas, después las judías verdes y por último la lechuga. Las verduras deben quedar al dente.

Reservamos las verduras hervidas por un lado y el caldo colado por otro. En otra cazuela, ponemos de nuevo agua con sal y cuando rompe a hervir añadimos la coliflor en ramilletes, retiramos y escurrimos.

Mientras, batimos los huevos y vamos pasando las verduras, menos los guisantes, primero por harina y después por huevo.

Freímos las verduras rebozadas en aceite caliente dejando la coliflor para el final. Sólo se fríen para que se doren. Dejamos escurrir las verduras sobre papel secante.

Después, vamos a preparar el sofrito. Para ello pelamos y picamos el ajo, la cebolla y la zanahoria. Los echamos en una cazuela honda con un buen chorro de aceite. Cuando está todo bien pochado añadimos el jamón, removemos y mojamos con el caldo de cocción de las verduras. Incorporamos todas las verduras a la cazuela y dejamos cocer durante 15 minutos.

Emplatamos y decoramos la menestra con las tiras de pimiento rojo, un cuarto de huevo duro y espolvoreado todo con perejil. Servimos.

(El pimiento asado puede ser en conserva).

Vinos

VINOS ESPUMOSOS
    
NACIONALES
    
CATALUÑAVariedadAñoPrecio
    
V.T. Conca del Riu Anoia    
Manuel Raventós Negra Gran Rva. Personal20% Macabeo, 10% Parellada, 70% Xarel·lo2012115,00 €
    
D.O. Cava   
Juve & Camps Cinta Purpura BrutMacabeo, Parellada, Xarel·lo 28,00 €
Vilarnau Rva Brut Orgánico y ecológico85% Garnacha, 15% Pinot Noir 29,00 €
Vilarnau Rva Brut Rose Orgánico y ecológico85% Garnacha, 15% Pinot Noir 32,00 €
Juve & Camps RoséPinot Noir 36,00 €
Juve & Camps Reserva de la FamiliaMacabeo, Parellada, Xarel·lo 42,00 €
    
Corpinat    
Llopart Integral0 % Parellada, 30 %  Xarel·lo, 30 % Chardonnay  39,00 €
    
LA RIOJA   
    
D.O. Cava   
Conde de Haro Brut Cava Reserva Viura y Chardonnay202039,00 €
    
INTERNACIONALES
    
Francia   
    
A.O.C. Champagne   
Pommery, Brut Royal Chardonnay, Meunier, Pinot Noir 80,00 €
Ayala Brut Majeur40% Chardonnay, 20% Pinot Meunier, 40% Pinot Noir 80,00 €
Mumm Grand Cordon45% Pinot noir, 30% Chardonnay, 25% Meunier 80,00 €
Perrier-Jouët Grand Brut40% Pinot noir, 40% Meunier, 20% Chardonnay 85,00 €
Deutz brut33% Pinot noir, 33% Meunier, 33% Chardonnay 95,00 €
Ayala Rose Majeur BrutChardonnay, Pinot Meunier, Pinot Noir 98,00 €
La Grande Année65% Pinot noir, 35% Chardonnay2012240,00 €
Laurent Perrier Grand Siècle Brut45% Pinot noir, 55% Chardonnay 280,00 €
La Grande Année RoséChardonnay, Pinot Noir2012300,00 €
VINOS BLANCOS 
    
NACIONALES 
    
ARAGON    
    
D.O. Somontano    
Enate 234Chardonnay202228,00 €
Enate Gewurtraminer202233,00 €
    
CASTILLA Y LEÓN   
    
Vino de la Tierra   
Abadia Retuerta Le DomaineSauvignon Blanc y Verdejo202285,00 €
    
D.O. Bierzo   
Demasiado corazón100% Godello201952,00 €
    
D.O. Ribera del Deuro    
Caballero Zifar100% Albillo Real202149,00 €
    
D.O. Rueda   
Katherine Sierra 100% Verdejo202220,00 €
Valtravieso Nogara100% Verdejo202122,00 €
    
D.O.P. Tokaji   
Vega Sicilia Oremus Mandolas Furmint202142,00 €
    
CASTILLA LA MANCHA    
    
Vino de Pago: Pago de la Guardia    
Martúe Blanco Nieva  Verdejo 202320,00 €
Martúe Blanco Nieva Pie Franco Verdejo 202326,00 €
    
D.O. Manchuela   
Aurora Sandoval albilla manchega, marisancho (pardillo), la tortosí, la trepadell (macabeo)202236,00 €
    
EXTREMADURA    
    
Vino de la Tierra de Extradura    
Cayetana Cayetana Blanca 202420,00 €
    
GALICIA   
    
D.O. Rías Baixas   
Troupe100% Albariño202127,00 €
Mar de Frades100% Albariño202335,00 €
Pazo de San Mauro100% Albariño202335,00 €
Mar de Frades Finca Monteveiga 100% Albariño202159,00 €
    
D.O. Ribeiro    
Viña de Martín Escolma  Treixadura, Torrontés, Albariño y Lado201860,00 €
    
D.O. Valdeorras   
Quinta da Peza100% Godello202325,00 €
Galir 100% Godello202326,00 €
Avancia 100% Godello202239,00 €
    
D.O. Navarra    
Pago de cirsus 100% Chardonnay202225,00 €
Otazu Premium Cuveé blanco100% Chardonnay202226,00 €
    
LA RIOJA   
D.O.C. Rioja    
Muga Viura, Garnacha blanca y Malvasía202328,00 €
Azpilicueta Colección Privada 100% Viura 202142,00 €
Onelis70% Viura y 30 % Garnacha Blanca201845,00 €
Lozano100% Viura 201948,00 €
Ysios 100% Viura 202052,00 €
El Viejo Sileno70% Viura y 30 % Garnacha Blanca201553,00 €
Flor de Muga Blanco Viura, Garnacha blanca y Maturana blanca202055,00 €
    
INTERNACIONALES   
    
Hungría   
    
D.O.P.Tokaji   
Oremus Late Harvest, 500 mlFurmint, Harslevelu, moscatel, zeta202133,00 €
Oremus Late Harvest, 500 mlFurmint, Harslevelu, moscatel, zeta201935,00 €
Oremus Aszu 3 PTT, 500 mlFurmint, Harslevelu, moscatel202140,00 €
Oremus Aszu 5 PTT, 500 mlFurmint, Harslevelu, moscatel201369,00 €
Oremus Aszu 6 PTT, 500 mlFurmint, Harslevelu, moscatel201395,00 €
Oremus eszencia , 500 mlFurmint, Harslevelu2010410,00 €
    
VINOS ROSADOS
ARAGON    
D.O. Somontano    
Enate Cabernet Sauvignon202228,00 €
    
LA RIOJA   
D.O. CA Rioja   
MugaGarnacha Tinta, Viura, Tempranillo2021       25,00 €
Flor de MugaGarnacha Tinta2022       42,00 €
Azpilicueta Colección Privada Viura y Tempranillo2022       42,00 €
    
CASTILLA Y LEÓN   
D.O. Cigales    
Quelías Rosé Albillo, Tempranillo, Verdejo y Garnacha202124,00 €
VINOS TINTOS
    
ANDALUCÍA   
    
Vino de la Tierra de Cádiz   
Finca Moncloa Tintilla de Rota, C. Sauvignon, Syrah, Petit Verdot y Tempranillo202032,00 €
Finca Moncloa Edición Limitada Tintilla de Rota 201955,00 €
    
ARAGÓN   
    
D.O. Calatayud   
Breca el Nacido Garnacha de Aragón 202225,00 €
    
BALEARES   
    
V.T. Mallorca   
Gallinas y Focas 90% Manto Negro, 10% Syrah202045,00 €
    
CASTILLA LA MANCHA    
    
Vino de Pago: Pago de la Guardia    
Martúe Especial Syrah (46%), Cabernet Sauvignon (37%) y Malbec (17%)201832,00 €
Martúe Syrah, 2020Syrah 202035,00 €
    
CASTILLA LA MANCHA    
    
D.O. Uclés   
Dominio de Fontana Vend. Seleccionada90% Tempranillo y 10% Graciano 201829,00 €
Quercus Tempranillo201848,00 €
    
D.O. Manchuela   
Finca Sandoval Bobal, Monastrell, Syrah202045,00 €
    
CASTILLA Y LEÓN   
    
Vino de la Tierra   
Evolet  100% Tempranillo 201522,00 €
Evolet vivencias 100% Tempranillo 201835,00 €
José del Amo Merlot100% Merlot201738,00 €
Mauro100% Tempranillo 202162,00 €
Abadia Retuerta Selección especial75% Tempranillo, 20% Cabernet Sauvignon y 5 % de Syrah 202068,00 €
Abadia Retuerta Cuvée Palomar40 % Garnacha, 40% Temprenillo y 20% Malbec201995,00 €
Mauro Vendimia Seleccionada 100% Tempranillo 2021110,00 €
Muaro terreus 100% Tempranillo 2020155,00 €
    
    
D.O. Arlanza    
José del Amo Vendimia Seleccionada 100% Tempranillo201638,00 €
    
    
D.O. Bierzo   
Paraje Mencia202031,00 €
El Castro ValtuilleMencia202138,00 €
Jarabe Almazcara MajaraMencia202045,00 €
    
    
D.O.P. Dehesa Peñalba   
Vizar Prestigio Syrah, Merlot, Tempranilloy Cabernet Sauvignon201929,00 €
Vizar Syrah100% Syrah202057,00 €
    
    
D.O. Ribera del Duero   
Aptus Roble100% Tinto Fino202022,00 €
Maestro Duron Crianza95% Tinto Fino y 5% Cabernet Sauvignon202029,00 €
Alto de los Zorros Crianza100% Tinto Fino201831,00 €
Senda de los Olivos Crianza 100% Tinto Fino201935,00 €
Valtravieso Crianza100% Tinto Fino201936,00 €
Jaros Crianza 100% Tinto Fino202038,00 €
Cueva del Raposo82% Tinto Fino y 18% Merlot201938,00 €
Conde de San Cristóbal100% Tinto Fino202139,00 €
Vña Sastre100% Tinto Fino202040,00 €
Matarromera Crianza100% Tinto Fino201945,00 €
Cruz de Alba Fuentelun, Reserva 100% Tinto Fino201849,00 €
Caballero Zifar 100% Tinto Fino201949,00 €
Garmón (vino recoemndado) 100% Tinto Fino202055,00 €
Bosque de Matasnos 100% Tinto Fino202155,00 €
Chafandín 100% Tinto Fino202059,00 €
Conde de San Cristóbal Reserva Especial 100% Tinto Fino201863,00 €
Pago de las Sabinas 100% Tinto Fino201665,00 €
Finca el Otero 100% Tinto Fino201975,00 €
Matarromera Reserva100% Tinto Fino201975,00 €
Alión 100% Tinto Fino2020120,00 €
Alión 100% Tinto Fino2019125,00 €
Vega Sicilia Valbuena 5º año 94 % Tinto fino, 6% Merlot2019200,00 €
Vega Sicilia Valbuena 5º año 95 % Tinto fino, 6% Merlot2018205,00 €
Vega Sicilia Valbuena 5º año 96 % Tinto fino, 6% Merlot2017215,00 €
Vega Sicilia Valbuena 5º año 97 % Tinto fino, 6% Merlot2016225,00 €
Dominio de Calogia Cuvee s100% Tinto Fino2019225,00 €
Matarromera Pago Solanas100% Tinto Fino2010395,00 €
Vega Sicilia Unico95 % Tinto fino, 5% Cabernet Sauvignon2011420,00 €
Conde de San Cristóbal Oydor100% Tinto Fino2018450,00 €
Vega Sicilia Reserva Especial95 % Tinto fino, 5% Cabernet Sauvignon 550,00 €
Vega Sicilia Unico, Magnum  1,5 L95 % Tinto fino, 5% Cabernet Sauvignon20091.100,00 €
    
    
    
    
    
    
D.O. Toro   
Quinta de la Quietud Reserva 100% Tinta de Toro201942,00 €
Vatan 100% Tinta de Toro202055,00 €
San Román 100% Tinta de Toro202058,00 €
Pintia100% Tinta de Toro201995,00 €
Pintia100% Tinta de Toro2018105,00 €
    
CATALUÑA   
    
D.O. Ca Priorat   
La Petite Agnés Cariñena, Garnacha Tinta2021       35,00 €
Clos MartinetCabernet Sauvignon, Garnacha Tinta, Cariñena, Syrah, Merlot2018    105,00 €
    
GALICIA   
    
D.O. Ribera Sacra    
Algueira Patrimonio100% Mencia 201835,00 €
    
C.F. NAVARRA   
    
D.O.P. Pago de Boladin   
Pago de Cirsus Cuvée Especial Syrah, Cabernet sauvignon201932,00 €
Pago de Cirsus LA Syrah, Cabernet sauvignon, Tempranillo201875,00 €
    
D.O.P. Padro de Irache    
Prado de Irache Tempranillo Cabernet Sauvignon Merlot201829,00 €
    
    
D.O.P. Pago de Otazu    
Otazu AltarCabernet Sauvignon y Merlot 202065,00 €
Otazu Vitral Cabernet Sauvignon2010275,00 €
    
MURCIA    
    
D.O. Yecla    
De Nariz Terroir Morastrell202035,00 €
De Nariz Edición Limitada Morastrell202169,00 €
    
D.O. Jumilla   
Juan GilMorastrell202132,00 €
    
    
    
    
    
    
    
LA RIOJA   
D.O.Ca. Rioja    
Asúa Cune Crianza100% Tempranillo202023,00 €
Finda San Martin100% Tempranillo202023,00 €
Azpilicueta Crianza100% Tempranillo202024,00 €
Cabeza de Cuba Crianza100% Tempranillo202024,00 €
Azpilicueta ReservaTempranillo, Graciano y Mazuelo201833,00 €
Carlos Moro Matarromera100% Tempranillo202035,00 €
Ramón Bilbao Reserva 90% Tempranillo, 10% Mazuelo, Graciano201835,00 €
Amalia CastropolGarnacha201736,00 €
Azpilicueta Instinto 100% Tempranillo202039,00 €
Marqués de Vargas ReservaTempranillo, Mazuelo y Garnacha201842,00 €
Muga CrianzaTempranillo, Garnacha tinta, Mazuelo, Graciano202042,00 €
Finca Martelo Reserva 94% Tempranillo, 5% Mazuleo, Garnacha y Viura201945,00 €
Cune Imperial Reserva100% Tempranillo201848,00 €
Gran Reserva Arana95 % Tempranillo, 5% Graciano 201559,00 €
Muga Selección Especial Reserva Tempranillo, Garnacha, Mazuelo, Graciano.201859,00 €
Macán Clasico 100% Tempranillo202060,00 €
Ramón Bilbao Reserva 2018, Magnum90% Tempranillo, 10% Mazuelo, Graciano201864,00 €
Marqués de Vargas Gran reservaTempranillo, Mazuelo y Garnacha201578,00 €
Marqués de Riscal 150 Aniversario Gran Reserva  88% Tempranillo, 12% Otras201084,00 €
Marqués de Vargas Selección PrivadaTempranillo, Mazuelo y Garnacha201584,00 €
Mirto 100% Tempranillo201684,00 €
Viña Alberdi Añada ExclusivaTempranillo200189,00 €
Macán100% Tempranillo201995,00 €
Viña Ardanza Añada Exclusiva80% Tempranillo y 20% de Garnacha200898,00 €
Gran Reserva 90490% Tempranillo y 10 % Graciano201190,00 €
Gran Reserva 904, Selección Especial 90% Tempranillo y 10 % Graciano2015110,00 €
Prado Enea Gran ReservaTempranillo, Graciano, Mazuelo y Garnacha2016120,00 €
Gran Reserva 904 Añada Exclusiva90% Tempranillo y 10 % Graciano2007140,00 €
Aro 2019Tempranillo y Graciano.2019375,00 €
Gran Reserva 890 Añada ExclusivaTempranillo,  Mazuelo y  Graciano.2004380,00 €
Aro 2016Tempranillo y Graciano.2016390,00 €
    
Francia   
    
Vin de France Roussillon   
Arnour Nature Emotion 95% Garnacha Tinta y 5% Garnacha Gris 202129,00 €